terapeuta SI
mgr Monika Marchwińska – Różańska
Co to jest Integracja Sensoryczna???
Ayres definiowała integrację sensoryczną jako proces, dzięki któremu nasz mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji, a także integruje je ze sobą i z wcześniejszymi doświadczeniami, na tej podstawie tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję /zwaną w teorii SI reakcją adaptacyjną/.
Kiedy powstała Integracja Sensoryczna?
Metoda SI powstała w latach 70-tych w USA. Jej autorką była nieżyjąca już Ann Jean Ayres – psycholog kliniczny i terapeutka zajęciowa, a później także pracownik naukowy Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Do Polski dotarła w 1993r., kiedy, to pierwszy kurs poprowadziła w Warszawie uczennica Ayres – V. Maas.
Co to są zmysły?
ZMYSŁ– to system postrzegania, za pomocą, którego nasz organizm odbiera z otoczenia informacje w postaci rozmaitych bodźców:
– mechanicznych (dotyk),
– świetlnych (wzrok),
– akustycznych (słuch) albo
– chemicznych (smak, węch).
Nasze zmysły dostarczają nam informacji z całego naszego ciała i otoczenia wokół nas.
W każdym momencie życia do naszego mózgu dopływa niezliczona ilość danych zmysłowych. Pochodzą one nie tylko z naszych oczu i uszu, ale także ze skóry (zmysł dotyku), z mięśni, ścięgien i stawów (zmysł propriocepcji, czyli czucia głębokiego) i ze zmysłu przedsionkowego, który odbiera siłę grawitacji i rejestruje wrażenia z ruchu naszego ciała.
Słuch– obiera wrażenia dźwiękowe, jest anatomicznie ściśle związany z narządem równowagi (zmysłem przedsionkowym).
Smak– zmysł smaku to zdolność rozróżniania substancji za pomocą zakończeń nerwowych znajdujących się w kubkach smakowych brodawek języka. Smak jest mieszanką różnych odczuć, w tym zapachu.
Wzrok– zmysł wzroku to zdolność do odbierania bodźców świetlnych ze środowiska oraz ogół czynności związanych analizą tych bodźców, czyli widzeniem.
Węch– umiejętność rozpoznawania występowania określonych związków chemicznych lub ich mieszanin w otoczeniu.
Zmysł przedsionkowy– posiada swoje receptory w uchu wewnętrznym i reagujące na siłę grawitacji, ruch linearny, i obrotowy oraz przyspieszenie prędkości ruchu. System ten jest powiązany ściśle ze słuchem. Badania dowiodły, że wiele dzieci z trudnościami szkolnymi, zaburzeniami koordynacji ruchowej i reakcji równoważnych ujawnia deficyty w funkcjonowaniu narządu przedsionkowego.
Dotyk– narządy dotyku są rozłożone na powierzchni całego ciała. Dotyk jest czuły na temperaturę i ból. Właściwie najlepiej uważać dotyk za grupę zmysłów, z których część jest wyposażona w wyspecjalizowane zakończenia nerwowe, czyli receptory, umieszczone w skórze, mięśniach i innych punktach ciała, reagujące na różne bodźce i przekazujące do mózgu wrażenia otrzymywane z zewnątrz. Dzięki zmysłowi dotyku czujemy, jak ktoś nas dotyka, możemy ocenić rozmiar, kształt i ciężar przedmiotów, a także stwierdzić czy coś jest twarde czy miękkie, zimne czy ciepłe i czy może być źródłem bólu. Dotyk zapewnia też orientację przestrzenną (nie musimy patrzeć by wiedzieć, gdzie znajduje się dowolna część naszego ciała).
Propriocepcja–(czucie głębokie) odnosi się do wrażeń płynących z wnętrza własnego ciała, z naszych mięśni i ścięgien. Propriocepcja to zmysł informujący mózg o położeniu ciała, o tym gdzie znajdują się jego poszczególne części, czy i jakie ruchy wykonują. Te informacje powstają szczególnie podczas ruchu, ale również w pozycjach statycznych.
Czucie powierzchniowe– receptory zlokalizowane są płytko między naskórkiem, a skórą właściwą. Najwięcej tego rodzaju receptorów znajduje się w opuszkach palców, dłoniach podeszwie stóp, na języku, skórze warg, w okolicach erogennych. Reagują one na lekkie, bodźce.
Jak prowadzona jest terapia?
Terapia w metodzie SI wygląda jak zabawa, ale jest to zabawa „naukowa”, poprzez którą układ nerwowy i mózg uczą się i integrują wrażenia zmysłowe, nabywają doświadczenia w ich celowym wykorzystaniu.
Wśród używanego sprzętu są:
– różnego typu huśtawki,
– hamaki,
– helikoptery,
– platformy,
– równoważnie,
– duże piłki i wałki,
– deskorolki,
– talerze obrotowe,
– masażery itp.
W trakcie terapii dziecko ma nie tyle nauczyć się konkretnych umiejętności, co raczej usprawnić bazowe systemy sensoryczne i procesy nerwowe, które leżą u podłoża umiejętności, więc są jako naturalna konsekwencja terapii.
Np. nie uczymy dziecka jazdy na rowerze, której nie może opanować mając już 7 czy 8 lat, ale usprawniamy jego system przedsionkowy i związane z nim reakcje równoważne, napięcie mięśniowe, obustronną koordynację.